Seks is fijn, maar echt zorgeloos genieten doe je pas als je weet dat je goed beschermd bent. Niets is zo’n mood killer als de angst voor een ongeplande zwangerschap of een soa. Gelukkig zijn er talloze anticonceptiemethoden – met én zonder hormonen – om je hierbij te helpen.
Maar wat past bij jou? Wil je hormoonvrij blijven? Zoek je langdurige bescherming of juist iets flexibelers? In dit artikel leggen we alles voor je uit: van condooms en spiraaltjes tot apps en sterilisatie. Plus: we duiken in de Pearl Index, zodat je weet hoe betrouwbaar elke methode écht is.
Wanneer begin je met anticonceptie?
Anticonceptie is belangrijk vanaf het moment dat je seksueel actief bent en (nog) niet zwanger wilt worden. De eerste eisprong vindt namelijk al plaats vóór je eerste menstruatie – je kunt dus zwanger raken nog vóór je ooit hebt gemenstrueerd. Vroege voorlichting en goede bescherming zijn dus essentieel.
Wat maakt een anticonceptiemiddel ‘perfect’?
Iedereen heeft andere wensen als het op anticonceptie aankomt. Maar dit is wat we idealiter allemaal willen:
- Betrouwbare bescherming tegen zwangerschap én soa’s
- Geen vervelende bijwerkingen
- Gebruiksgemak
- Geen invloed op je libido of seksplezier
- Betaalbaar en goed verkrijgbaar
- Geen invloed op je vruchtbaarheid na stoppen
Spoiler: er bestaat geen 100% perfect middel dat álles afvinkt. Je moet dus keuzes maken – wat vind jij het belangrijkst?
💡 GOED OM TE WETEN:
Bespreek je opties altijd met je huisarts of gynaecoloog. Zij kunnen je helpen om de juiste keuze te maken, op basis van jouw gezondheid en voorkeuren.
Anticonceptiemethoden op een rij
Je kunt anticonceptiemethoden grofweg indelen in drie categorieën:
- Hormonaal: beïnvloeden je hormoonhuishouding om een zwangerschap te voorkomen
- Hormoonvrij: werken met een fysieke barrière of door het beïnvloeden van de omgeving (zoals koper)
- Combinaties of natuurlijke methoden: zoals apps, temperatuurmetingen of sterilisatie
Daarnaast zijn er methoden die óók beschermen tegen soa’s – denk aan condooms en beflapjes.
Hormonale anticonceptie
De pil
Een klassieker. De anticonceptiepil bevat oestrogeen en progestageen. Ze voorkomt de eisprong en verdikt het baarmoederhalsslijm. Betrouwbaar, mits je haar elke dag rond hetzelfde tijdstip inneemt. De pil beschermt níét tegen soa’s.
De minipil
Bevat alleen progestageen – dus ideaal als je geen oestrogeen verdraagt. Vereist strikte inname op vaste tijdstippen. Geschikt voor borstvoedende vrouwen.
Het hormoonspiraal
Wordt in de baarmoeder geplaatst en geeft lokaal kleine hoeveelheden progestageen af. Werkt tot 5 jaar en is superbetrouwbaar.
De anticonceptiering
Een flexibele ring die je zelf inbrengt en drie weken laat zitten. Daarna één week geen ring. Simpel, betrouwbaar en minder kans op gebruiksfouten dan bij de pil.
De anticonceptiepleister
Plak ‘m op je huid en laat ‘m een week zitten. Makkelijk en effectief, maar zichtbaar op de huid.
Het hormoonstaafje (implantaat)
Een klein staafje dat onder je huid wordt geplaatst en tot 3 jaar werkt. Je hoeft nergens meer aan te denken – ideaal!
De driemaandelijkse prikpil
Een injectie die elke 3 maanden wordt gezet. Langdurige werking, maar sommige vrouwen ervaren langere tijd onregelmatige menstruaties.
⚠️ LET OP:
Hormonale middelen kunnen bijwerkingen hebben, van stemmingswisselingen tot libidoverlies. Dit verschilt per persoon én per middel.
Hormoonvrije anticonceptie
Condooms
Beschermen tegen zwangerschap én soa’s. Overal verkrijgbaar, betaalbaar en makkelijk in gebruik. Condooms zijn dus een must-have, zeker bij casual seks of nieuwe partners.
Beflapje / tanddam
Voor veilige orale seks op de vulva of anus. Verkrijgbaar in de meeste apotheken en seksshops.
Koperspiraal / koperen balletje / koperen kettinkje
Geplaatst in de baarmoeder. Werkt zonder hormonen, maar kan menstruatiepijn of -bloedingen tijdelijk verergeren.
Pessarium
Een flexibel kapje dat je vóór de seks inbrengt, in combinatie met zaaddodende gel. Vereist wat handigheid en planning.
FemCap
Een kleiner, herbruikbaar kapje met handig lipje. Moet precies goed passen – laat je adviseren door een arts.
Natuurlijke gezinsplanning (NFP)
Je cyclus bijhouden met temperatuur, slijm en/of ovulatietesten. Combineer meerdere methodes voor meer betrouwbaarheid. Alleen geschikt als je het niet erg vindt om zwanger te raken bij een foutje.
Sterilisatie (voor mannen of vrouwen)
Een definitieve oplossing. Vrijwel 100% betrouwbaar, maar meestal onomkeerbaar. Geschikt als je zeker weet dat je geen (meer) kinderen wilt.
De Pearl Index: hoe betrouwbaar is jouw methode?
De Pearl Index laat zien hoeveel vrouwen per 100 per jaar zwanger worden ondanks gebruik van een anticonceptiemiddel. Hoe lager het getal, hoe betrouwbaarder de methode.
💡 LET OP:
De Pearl Index is gebaseerd op perfect gebruik. In de praktijk liggen de cijfers vaak hoger door gebruiksfouten.
Waarom je (bijna) altijd een condoom zou moeten gebruiken
Condooms zijn de enige methode die én zwangerschap helpt voorkomen én beschermt tegen soa’s. Dat maakt ze onmisbaar bij:
- Nieuwe of wisselende sekspartners
- Open relaties
- Orale seks (met beflapjes)
- Eerste keer met een nieuwe partner
Zelfs als je al een ander anticonceptiemiddel gebruikt, is het slim om een condoom toe te voegen. Dubbele bescherming = extra geruststelling.
Extra tips: slim combineren & wat als het misgaat?
- Combineren werkt: bijvoorbeeld de pil + condoom of koperspiraal + condoom
- Panieksituatie? Gebruik noodanticonceptie (morning-afterpil of noodspiraal)
- Abortus? Bij ongewenste zwangerschap is het belangrijk om je goed te laten informeren. Neem contact op met een erkende instantie voor advies.
Wat kost anticonceptie?
Dat hangt af van de methode. Condooms zijn goedkoop, een spiraaltje kost meer maar gaat jaren mee. Voor jongeren tot 21 jaar worden sommige middelen (zoals de pil) deels vergoed door de zorgverzekering – vraag dit na bij je arts of apotheek.
Conclusie: wat past bij jou?
Anticonceptie is persoonlijk. Wat voor de één ideaal is, voelt voor de ander totaal verkeerd. Laat je goed informeren, test uit wat bij je past, en weet dat je je keuze altijd weer kunt aanpassen. Het belangrijkste? Jij voelt je veilig, comfortabel en vrij om van seks te genieten – op jouw manier.
