Krampen, pijn bij seks, vruchtbaarheidsproblemen… Endometriose is een verraderlijke aandoening. Je ziet het niet aan de buitenkant, maar het kan een enorme impact hebben op het dagelijks leven, relaties en kinderwens. Gelukkig zijn er manieren om de symptomen te verlichten — van medicatie tot operaties — en kan praten met anderen enorm helpen.
Wat is endometriose?
Endometriose is een chronische aandoening waarbij weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeit. Hoewel het geen kanker is, veroorzaakt dit weefsel ontstekingen, pijn en verklevingen omdat het niet afgevoerd kan worden zoals bij een normale menstruatie. Het blijft achter in de buikholte en kan leiden tot cysten, littekens en veel verwarring in het lichaam.
Hoe ziet endometriose eruit?
Endometriose komt in verschillende vormen voor:
- Peritoneale endometriose: kleine plekjes op het buikvlies, vaak donker van kleur.
- Chocoladecysten (endometriomen): cysten gevuld met donkere vloeistof op de eierstokken.
- Diep infiltrerende endometriose: weefsel dat diep doordringt in organen zoals de darmen of blaas.
- Adenomyose: endometriose in de spierwand van de baarmoeder, vaak met hevige menstruatiepijn.
Hoe vaak komt endometriose voor?
Wereldwijd wordt circa 10% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd getroffen. Toch blijft de aandoening vaak onopgemerkt. Bij vrouwen met ernstige menstruatiepijn wordt geschat dat tot 50% endometriose heeft. De symptomen zijn divers en worden niet altijd direct herkend.
Symptomen van endometriose
De klachten verschillen per persoon, maar veelvoorkomende symptomen zijn:
- Hevige menstruatiepijn
- Tussentijdse bloedingen
- Pijn bij seks of gynaecologisch onderzoek
- Pijn bij ontlasting of plassen
- Rugpijn
- Darm- of blaasbloedingen tijdens de menstruatie
- Misselijkheid, winderigheid, diarree of verstopping
- Moeilijk zwanger worden
De ernst van de klachten hangt af van de locatie van het endometriumweefsel.
Wat zijn mogelijke oorzaken van endometriose?
De exacte oorzaak is onbekend, maar er zijn verschillende theorieën:
- Retrograde menstruatie: menstruatiebloed stroomt via de eileiders terug de buikholte in.
- Verspreiding via bloed of lymfe: cellen reizen naar andere delen van het lichaam.
- Celmutatie: cellen buiten de baarmoeder veranderen in baarmoederslijmvliesachtig weefsel.
Er lijkt ook een genetische component te zijn. Als endometriose in de familie voorkomt, is de kans groter dat jij het ook krijgt.
Welke factoren vergroten of verkleinen het risico?
Hoger risico:
- Eerste kind na 30 jaar
- Vroege eerste menstruatie
- Geen eerdere zwangerschappen
- Lange, zware menstruaties
Lager risico:
- Meerdere zwangerschappen
- Late eerste menstruatie
- Langdurig borstvoeding geven
- Gebruik van lichte anticonceptie
- Vroege en regelmatige lichaamsbeweging
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Een diagnose begint met een gesprek over de klachten, gevolgd door een lichamelijk en eventueel inwendig onderzoek. Als de symptomen niet duidelijk zijn, kunnen aanvullende onderzoeken zoals een echo of een kijkoperatie (laparoscopie) nodig zijn.
Behandelopties bij endometriose
Afhankelijk van de ernst en kinderwens zijn er verschillende behandelingen:
- Pijnstillers (zoals NSAID’s)
- Hormoontherapie (pil, spiraal, GnRH-agonisten)
- Operatie (bijv. laparoscopie om weefsel te verwijderen)
- Hysterectomie (verwijdering van de baarmoeder in ernstige gevallen)
Dagelijks leven met endometriose
Endometriose heeft vaak invloed op:
- Seksualiteit en relaties
- Psychisch welzijn
- Werk en dagelijkse activiteiten
- Kinderwens en vruchtbaarheid
Zoek steun
Hulp zoeken is belangrijk: van medische specialisten tot lotgenotengroepen. Ervaringen delen kan steun geven en inzicht bieden in hoe je met de aandoening kunt omgaan.
Veelgestelde vragen
Hoe merk je dat je endometriose hebt?
Pijn tijdens de menstruatie, seks of toiletbezoek, vermoeidheid en spijsverteringsklachten kunnen wijzen op endometriose.
Is het te genezen?
Nee, maar met de juiste behandeling zijn klachten vaak goed beheersbaar.
Wat is de oorzaak?
De exacte oorzaak is onbekend, maar genetica, hormonen en het immuunsysteem spelen vermoedelijk een rol.
Conclusie: je bent niet alleen
Endometriose is een chronische aandoening die veel impact kan hebben, maar je staat er niet alleen voor. Een goede diagnose, de juiste behandeling en steun uit je omgeving maken een groot verschil. Blijf luisteren naar je lichaam en kom op voor je gezondheid — elke stap telt.
