Een flexibel kapje van siliconen dat je over je baarmoederhals plaatst om sperma tegen te houden – zonder hormonen en met respect voor je natuurlijke cyclus. Het klinkt misschien even wennen, maar met wat oefening kan het pessarium uitgroeien tot jouw favoriete anticonceptiemethode. In deze blog lees je alles over het gebruik, de voor- en nadelen, en de betrouwbaarheid van dit herbruikbare, hormoonvrije alternatief.
Wat is een pessarium?
Net als het condoom behoort het pessarium tot de mechanische anticonceptiemiddelen. Het is een buigzaam siliconen kapje dat in de vagina wordt ingebracht en voor de baarmoederhals wordt geplaatst. Zo vormt het een fysieke barrière voor sperma.
De naam komt van het Latijnse pessum of pessarium, wat letterlijk ‘baarmoederplug’ betekent. Het is een goede optie voor wie geen hormonen wil gebruiken, niet goed tegen de pil of pleister kan, of liever geen condooms gebruikt.
Hoe werkt een pessarium?
Het pessarium werkt op twee manieren: het blokkeert de toegang tot de baarmoeder én het wordt gecombineerd met een anticonceptiegel die zaadcellen doodt of hun beweeglijkheid vermindert. Die gel kan zaaddodend zijn, of op basis van melkzuur om de pH-waarde te verlagen.
BELANGRIJK:
Na de seks moet het pessarium nog 6 tot 8 uur blijven zitten. Zo voorkom je dat sperma alsnog de baarmoeder bereikt.
Vorm en maat: net als bij schoenen
Elk lichaam is anders, dus ook elke vagina. Daarom bestaan er pessaria in verschillende vormen en maten: rond, ovaal, met of zonder greep. Een passende maat is essentieel voor een goede werking. Laat je hiervoor bij voorkeur adviseren door een specialist, zoals een gynaecoloog of een centrum voor vrouwengezondheid.
Een goed passend pessarium zit stevig, voelt comfortabel aan en biedt betrouwbare bescherming.
Langdurig gebruik: duurzaam én voordelig
In tegenstelling tot veel andere anticonceptiemiddelen is het pessarium herbruikbaar. Bij goed gebruik en onderhoud gaat het tot twee jaar mee. Reinig het met lauw water en milde zeep, droog het goed af en bewaar het in het bijgeleverde doosje. Controleer regelmatig op beschadigingen zoals scheurtjes.
Merk je slijtage of broosheid? Dan is het tijd voor een nieuw exemplaar.
Stap-voor-stap: hoe gebruik je een pessarium?
Voor betrouwbare bescherming is juist gebruik cruciaal. Volg dit stappenplan:
Stap 1: voorbereiding
Breng vóór het inbrengen de anticonceptiegel aan op het pessarium. Je kunt het tot 2 uur voor de seks inbrengen. Daarna neemt de werking van de gel af.
Stap 2: inbrengen
Knijp het kapje licht in en breng het diep in de vagina in. Duw het totdat het ‘vastklikt’ tussen de vaginawand en de baarmoederhals.
Stap 3: controleren
Voel met je vingers of het goed op z’n plek zit en de baarmoederhals bedekt. Als je weet hoe je eigen anatomie aanvoelt, wordt dit steeds makkelijker.
Stap 4: gel aanvullen
Heb je later op de avond opnieuw seks? Dan hoef je het pessarium niet te verwijderen – je kunt met een applicator extra gel aanbrengen.
Stap 5: na de seks
Laat het pessarium minimaal 6 tot 8 uur zitten. Verwijder het daarna, maar niet later dan 24 uur, om infecties te voorkomen.
Stap 6: reinigen en bewaren
Spoel af met water en milde zeep, droog goed en bewaar in het doosje. Zo blijft het hygiënisch en klaar voor hergebruik.
De voordelen van het pessarium
– Hormoonvrij: verstoren je cyclus niet en geen last van bijwerkingen
– Latexvrij: gemaakt van siliconen, dus ook geschikt bij latexallergie
– Herbruikbaar: gaat tot twee jaar mee
– Budgetvriendelijk: alleen de gel moet af en toe worden aangevuld
Zijn er ook nadelen?
– Vergt oefening: het goed leren inbrengen kost even tijd
– Geen soa-bescherming: gebruik een condoom als je geen vaste partner hebt
– Sommige gels kunnen prikkelen: probeer dan een andere variant
– Minder spontaan: vereist planning en voorbereiding
– Wachten na de seks: minstens 6 uur in laten zitten
Hoe betrouwbaar is een pessarium?
Bij correct gebruik en in combinatie met gel is het pessarium vrij betrouwbaar, met een Pearl-Index rond de 3. Zonder gel stijgt het risico op zwangerschap aanzienlijk (Pearl-Index 6–15).
Oefening baart kunst: hoe vaker je het gebruikt, hoe makkelijker en effectiever het wordt. Maar: het biedt géén bescherming tegen soa’s. Gebruik dus een condoom als je meerdere sekspartners hebt of nog niet getest bent.
Veelgemaakte fouten – en hoe je ze voorkomt
– Geen anticonceptiegel gebruiken
– Verkeerde pasvorm (door bv. bevalling of gewichtsverandering)
– Niet goed controleren of het de baarmoederhals bedekt
– Te snel verwijderen na de seks
– Onzeker? Gebruik tot die tijd ook een condoom
Voor wie is het pessarium geschikt?
Het pessarium is ideaal als je een hormoonvrije methode zoekt die je alleen hoeft te gebruiken wanneer nodig. Het is vooral geschikt voor mensen die bereid zijn om het aanleren en voorbereiden serieus te nemen.
Zoek je ook bescherming tegen soa’s? Gebruik dan een condoom óf kies een andere methode.
Wat kost een pessarium?
Een standaard pessarium kost tussen de €31 en €38. Variabelen in meerdere maten (voor een betere pasvorm) zijn iets duurder: €50–€70.
De bijbehorende anticonceptiegel kost ongeveer €15. Deze kosten worden meestal niet vergoed door de zorgverzekering.
Pessarium, pil, condoom: wat is het meest effectief?
Veelgestelde vragen over het pessarium
Kan mijn partner het pessarium voelen tijdens de seks?
Meestal niet. Als het goed geplaatst is, voelt niemand het – jij niet en je partner ook niet.
Wat is veiliger: een condoom of pessarium?
Condooms beschermen tegen zwangerschap én soa’s. Qua zwangerschapsbescherming zijn ze even betrouwbaar als het pessarium (mits juist gebruikt).
Hoeveel vrouwen raken zwanger ondanks het pessarium?
Bij foutloos gebruik (inclusief gel) ligt de kans op zwangerschap rond de 3%. Zonder gel kan dat oplopen tot 15%.
Conclusie: hormoonvrije anticonceptie met aandacht
Een pessarium is een veilige, herbruikbare en hormoonvrije manier van anticonceptie. Het vraagt wat oefening, voorbereiding en discipline – maar als je eenmaal gewend bent, is het een fijn en flexibel alternatief voor wie zijn natuurlijke cyclus wil behouden.
Gebruik je het correct, dan biedt het betrouwbare bescherming. Vergeet alleen niet: tegen soa’s beschermt het niet – dus zorg dat je altijd goed geïnformeerd én voorbereid bent.
