Wat veroorzaakt jeuk en wat helpt tegen de klachten?
Jeukt en brandt je vagina? Als je intieme gezondheid begint te verslechteren, moet je snel handelen. In veel gevallen is de oorzaak gewoon verkeerd ondergoed of een overgemotiveerde intieme hygiëneroutine. Maar soms zijn ziektes zoals chronische vulvodynie de oorzaak van het ongemak. Hier vind je meer informatie over de verschillende oorzaken en wat je kunt doen om je intieme welzijn te herstellen als je vulva jeukt en je clitoris brandt.
Jeuk in de vagina: komt dit je bekend voor?
Je vulva is een gevoelig gebied: de ingang van je vagina is bekleed met slijmvliezen die zich luid laten horen als er iets mis is. Een jeukende intieme zone kan vele oorzaken hebben – je vaginale omgeving is uit balans, er is sprake van een infectie of je hormonen zijn iets van plan. Als je vagina of clitoris jeukt, blijft het daar vaak niet bij. Er is ook roodheid, afscheiding en soms een vieze geur. De beste manier om erachter te komen wat de oorzaak is, is een gynaecologisch onderzoek.
Waar jeukt het?
Of de binnenkant van je vagina nu jeukt of je een jeukende clitoris hebt, jeuk in de genitale zone kan betrekking hebben op verschillende delen van je genitale gebied:
- Vaginale ingang: je vaginale ingang jeukt en voelt alsof alles branderig of pijnlijk is, vooral bij het aanraken.
- Labia: je schaamlippen spannen zich aan, jeuken of schuren ongemakkelijk bij elke beweging.
- Clitoris: de clitoris jeukt en is gezwollen, overgevoelig of pijnlijk. Als de clitoris gezwollen en jeukerig is, zijn zelfs lichte aanrakingen oncomfortabel.
Goed om te weten
Schede, vulva, vagina: wat is het verschil? De vulva omvat alle uitwendige vrouwelijke geslachtsorganen, waaronder de schaamlippen, de clitoris en het vaginale voorportaal. De vagina daarentegen is een inwendig orgaan – een gespierd kanaal dat zich uitstrekt van de vulva tot de baarmoederhals. Klaar voor nog een fascinerend feit? De clitoris, die deel uitmaakt van de vulva, heeft meer dan 10.000 zenuwuiteinden – twee keer zoveel als de penis.
Symptomen: jeuk in het genitale gebied komt zelden alleen
Jeuk en een branderig gevoel in de vagina zijn meestal nog maar het begin. Afhankelijk van wat er achter je symptomen zit, zijn er vaak ook andere symptomen:
- Roodheid
- Huidirritatie
- Branderig gevoel
- Toegenomen afscheiding
- Klonterige afscheiding (die lijkt op korrelige roomkaas)
- Ongewone kleur van de afscheiding (grijsachtig, gelig, groenachtig)
- Onaangename geur (bijv. visachtig)
- Pijn tijdens geslachtsgemeenschap
- Pijn bij het plassen
- Koorts
- Buikpijn
- Bloederige afscheiding (vooral na de menopauze)
Mogelijke oorzaken van vaginale jeuk en een branderig gevoel
Als je intieme zone tintelt, is dat geen toeval. Meestal zit er een onschuldige oorzaak achter, maar soms is er een ernstiger probleem: droge slijmvliezen, verkeerde verzorging of misschien vaginale schimmel?
Vaginale droogheid
Als het je vagina ontbreekt aan natuurlijk vocht, is dat niet zonder gevolgen. Hormonale veranderingen, zoals tijdens de menopauze, tijdens het geven van borstvoeding of door medicatie, kunnen je slijmvliezen uitdrogen en gevoeliger maken. Mogelijke gevolgen: jeuk, een branderig gevoel of zelfs pijn, wat bijvoorbeeld merkbaar kan zijn tijdens het vrijen.
Verkeerde intieme hygiëne
Minder is soms meer – dit geldt vooral voor je intieme hygiëne. Als je te vaak zeep, douchegels of intieme sprays gebruikt, kun je het natuurlijke evenwicht van de vagina verstoren. Om dezelfde redenen zijn vaginale douches ook geen goed idee. Ze verstoren de vaginale flora en kunnen infecties bevorderen.
Schimmelvaginose of vaginose
Schimmelinfecties met candida albicans zijn de gebruikelijke verdachten als het gaat om jeuk in de intieme zone: ze gaan gepaard met witte, brokkelige afscheiding en roodheid. In sommige gevallen is de clitoris ook wit en jeukerig. Bacteriële infecties zoals bacteriële vaginose worden meestal gekenmerkt door onaangenaam ruikende afscheiding en een branderig gevoel.
Mechanische irritatie door ondergoed en dergelijke
Alles wat tegen de huid schuurt, kan irritatie veroorzaken. Strakke spijkerbroeken, synthetische stoffen of slecht zittend ondergoed veroorzaken extra wrijving en kunnen kleine wondjes veroorzaken – vooral als je veel zweet of veel beweegt. Schimmels en bacteriën hebben het ook gemakkelijker in een vochtige omgeving. Jeuk en een branderig gevoel zullen niet lang op zich laten wachten…
Ziekten
Soms is jeuk meer dan te strakke kleding. Seksueel overdraagbare aandoeningen zoals gonorroe, chlamydia of trichomonas kunnen jeuk en een branderig gevoel veroorzaken in de intieme zone. Ongewone afscheiding, branderig gevoel bij het plassen of andere symptomen kunnen ook voorkomen. Virale infecties, zoals die veroorzaakt door het herpesvirus, kunnen pijnlijke blaasjes veroorzaken die openbarsten en kleine wondjes achterlaten. Humane papillomavirussen (HPV) veroorzaken vaak vervelende wratten in het genitale gebied.
Ziekten van de huid
Sommige huidziekten tasten ook het genitale gebied aan. Psoriasis veroorzaakt bijvoorbeeld rode, schilferige plekken op de huid met hevige jeuk. Lichen sclerosus zorgt ervoor dat de huid dunner wordt, er verschijnen witte vlekken en het kan zelfs leiden tot littekenvorming als het niet behandeld wordt – pijnlijke seks is onvermijdelijk. In zeldzame gevallen kan lichen sclerosus zelfs het risico op vulvakanker verhogen als het niet behandeld wordt.
Medicatie
Plotselinge jeuk of een branderig gevoel in de genitaliën? Misschien komt het door een medicijn! Hormonale preparaten zoals de pil of vruchtbaarheidsmedicijnen kunnen de huid gevoeliger maken, terwijl bepaalde immunosuppressiva het vaginale milieu uit balans kunnen brengen. Als je ongemak ervaart na het nemen van een nieuw medicijn, is het beter om medisch advies in te winnen.
Hormonale veranderingen
Als je hormonen in een achtbaan zitten, heeft dat invloed op je intieme zone. Als je oestrogeenniveaus dalen – bijvoorbeeld tijdens de menopauze, na een bevalling of wanneer je borstvoeding geeft – worden je slijmvliezen droger en gevoeliger. Het resultaat: jeuk, een branderig gevoel en pijn in de genitaliën.
Psychologische oorzaken
Stress kruipt onder je huid – ook in de genitale zone. Als je voortdurend stress hebt, verzwakt dit je immuunsysteem en hebben ontstekingen het gemakkelijk. Een kleine irritatie kan aanhouden of zelfs uitgroeien tot een echte huidirritatie. Bijzonder vervelend: bij huidziekten zoals korstmos kan stress de jeuk nog meer aanwakkeren – een vicieuze cirkel van krabben en nog meer jeuk in de vagina.
Vulvodynie: als de jeuk in de intieme zone aanhoudt
Soms stopt de jeuk maar niet: brandende, stekende pijn die van elke beweging een kwelling maakt. Vulvodynie is een chronische pijnstoornis in het genitale gebied waar veel vrouwen last van hebben, maar die vaak lange tijd niet wordt herkend.
Typisch voor vulvodynie
De huid ziet er volledig normaal uit, maar zelfs lichte aanrakingen kunnen pijn doen. Sommige vrouwen voelen de pijn constant, bij anderen treedt het alleen op tijdens de seks of bij het dragen van strakke kleding. Dit komt vermoedelijk door overgevoeligheid van de zenuwen en een onjuiste controle van de pijnsignalen. De precieze oorzaken zijn echter zeer individueel.
Hoe vulvodynie wordt behandeld
De manier om pijn en jeuk te verminderen hangt af van de oorzaak. Naast pijncrèmes en medicijnen kunnen fysiotherapie, bekkenbodemtraining of zelfs gespecialiseerde pijntherapieën helpen. Psychologische begeleiding of sekstherapie kunnen ook een rol spelen bij de behandeling, omdat constante pijn niet alleen een fysieke maar ook een emotionele impact heeft.
Jeuk aan de vagina en clitoris – wat te doen?
Als het niet alleen maar kort jeukt en brandt in de vagina, maar als dit aanhoudt of steeds terugkomt, is het tijd om er iets aan te doen. Crèmes, medicijnen of hormonale behandelingen – er zijn verschillende manieren om de symptomen onder controle te krijgen.
Medicatie
- Zalf en crèmes: zalf met cortisone kan de ontsteking en jeuk verlichten, maar mag alleen worden gebruikt na overleg met een arts.
- Antihistaminica: als je gek wordt van de jeuk, kan een antihistaminicum helpen – vooral ‘s avonds als je anders niet kunt slapen van de jeuk.
- Antischimmelmiddelen en antibiotica: als er sprake is van een infectie, zullen medicijnen tegen schimmels of bacteriën helpen om de ziekteverwekkers uit te roeien.
Hormoontherapie
Soms zijn het je hormonen die je slijmvliezen op scherp zetten. Als de vaginawand bijvoorbeeld dun en gevoelig wordt tijdens de menopauze, kan een oestrogeenbehandeling met een lage dosis verlichting bieden. Deze zijn verkrijgbaar als crèmes of zetpillen die rechtstreeks in de vagina worden ingebracht voor een meer natuurlijke hydratatie.
Jeukende vagina en clitoris – kunnen huismiddeltjes helpen?
Als de vagina brandt of de clitoris jeukt, staan huismiddeltjes zoals natuurlijke yoghurt of tea tree olie bovenaan de lijst met aanbevelingen op relevante websites. Het is echter onduidelijk of ze echt helpen tegen jeuk. Sommige huismiddeltjes kunnen de huid irriteren of allergieën opwekken. Melkzuurbacteriën kunnen de vaginale flora weer in balans brengen. Als een infectie zich echter al heeft verspreid, staan deze kleine helpers machteloos. Als de jeuk aanhoudt, kan alleen een gynaecologische behandeling verlichting bieden.
Hoe je jeuk in de genitaliën kunt voorkomen
- Intieme hygiëne: vermijd geurstoffen, zeep en intieme sprays. Was je gewoon met water en een milde waslotion – meer heb je niet nodig. En gebruik alsjeblieft geen vaginale douches, die maken het alleen maar erger. Goed afvegen na een toiletbezoek hoort ook bij intieme hygiëne – van voor naar achter, zodat bacteriën van de anus niet in de vagina terechtkomen.
- Het juiste ondergoed: laat synthetische stoffen links liggen! Katoenen ondergoed is beter omdat het ademt en vocht afvoert.
- Ondersteun de vaginale flora: melkzuurbacteriën helpen je vaginale flora in balans te blijven. Speciale zetpillen of capsules zorgen ervoor dat je vagina zich beter kan verdedigen tegen ziektekiemen.
- Hygiëne tijdens en na seks: sperma en sommige voorbehoedsmiddelen kunnen het vaginale milieu veranderen. Na de seks is het de moeite waard om naar het toilet te gaan en een snelle douche te nemen om bacteriën uit de buurt van je vagina te houden.
Vragen over vaginale jeuk
Wanneer moet ik naar de dokter gaan als ik jeuk voel in mijn intieme zone?
Duurt de jeuk langer of gaat het gepaard met een branderig gevoel, ongewone afscheiding, pijn of zelfs koorts? Dan is het tijd voor een bezoek aan je gynaecologische praktijk. Zelfs als de geur plotseling onaangenaam wordt of het probleem blijft terugkomen – het is beter om het één keer te vaak te laten controleren dan het uit te zitten en het risico te lopen dat het erger wordt.
Wat te doen tegen vaginale jeuk?
Doe het rustig aan – agressieve verzorgingsproducten of overmatig wassen kunnen het probleem juist verergeren. In plaats daarvan kunnen milde verzorging, luchtig ondergoed en vaginale zetpillen met melkzuurbacteriën helpen om je vaginale flora te ondersteunen. Als er sprake is van een onderliggende infectie, zijn schimmelwerende middelen of antibiotica nodig. Houdt de jeuk niet op of wordt het erger? Dan kun je er beter naar laten kijken door een arts.
Is het normaal dat de vagina soms jeukt?
Ja, dat kan gebeuren – door wrijving, droogheid of agressieve verzorgingsproducten. Maar als de jeuk steeds terugkomt, lang aanhoudt of gepaard gaat met andere symptomen zoals een branderig gevoel of ongewone afscheiding, moet je het nader bekijken. Soms is er sprake van een onderliggende infectie die behandeld moet worden.
Conclusie: als het jeukt, luister dan naar je lichaam
Jeuk in de genitaliën kan onschuldig zijn – of een teken dat er iets mis is. Let op een goede intieme hygiëne, draag ademend ondergoed en verwen je vaginale flora met iets goeds. Huismiddeltjes zijn niet altijd het beste idee, maar er zijn genoeg effectieve oplossingen – het hangt allemaal af van de oorzaak. Melkzuurbacteriën kunnen helpen om je flora in balans te houden. Er zijn schimmelwerende middelen en antibiotica voor infecties. Als de jeuk aanhoudt of gepaard gaat met andere symptomen, weet je huisarts het beste advies.
